Domy tkaczy w Turku


Domy tkaczy w Turku to niezwykła architektura, składająca się z 43 budynków podlegających ochronie zabytków, położonych przy ulicach Kaliskiej i Żeromskiego. Te wyjątkowe obiekty są żywym dowodem historii przemysłowego miasta.

Władze Królestwa Polskiego, dostrzegając potrzebę stymulacji przemysłu oraz handlu, a także modernizacji przestrzeni miejskiej, w dniu 18 września 1820 roku przyjęły postanowienie, które zobowiązało urzędy wojewódzkie i municypalne do podjęcia działań regulacyjnych w swoich regionach. W tym samym roku, w Dzienniku Urzędowym, Kimicja Województwa Kaliskiego opublikowała przepisy precyzujące zasady dotyczące rozwoju oraz przekształceń miejskich. Najwcześniej w Kaliszu rozpoczęto działania regulacyjne, a następnie w miastach takich jak Koło, Konin oraz Turek.

Kiedy władze podjęły decyzję o modernizacji Turku, stworzono plan rozbudowy, który miał na celu wytyczenie nowych terenów pod budowę zakładów przemysłowych oraz infrastruktury mieszkaniowej dla napływających osadników. W 1823 roku, budowniczy obwodu kaliskiego Zilli, przygotował plan miasta, w którym głównymi ulicami były Dunaj (dzisiejsza ulica Nowa), Kaliska, Kolska, Konińska (teraz 3 Maja), Kościelna (część Dobrskiej), Nowy Świat (dziś fragment Kaliskiej), Przebiegła (nieistniejąca obecnie) oraz ulica prowadząca do Uniejowa.

Proces regulacji w Turku zainicjowano w 1824 roku i kontynuowano go przez wiele kolejnych lat. Na wytyczonych działkach budowlanych o wymiarach 23x50 m, które znajdowały się na Nowym Świecie oraz w tzw. Pólku, z cegły wznoszono praktyczne, dwurodzinne budynki parterowe o wymiarach 15x8 m, z dwuspadowymi dachami pokrytymi papą. W tych domach mieściły się dwa przestronne mieszkania, oddzielone wspólnym wejściem prowadzącym do długiego korytarza. Każdy z budynków miał front do szerokiej ulicy, był otynkowany w przyjemnym kolorze, a na zapleczu znajdowało się podwórze z gospodarskimi pomieszczeniami oraz małym ogrodem.

Zabytkowe domy, 1825–1840

Ulica Żeromskiego

Strona północna, od zachodu

Na północnej stronie ulicy Żeromskiego znajdują się zabytkowe domy tkaczy, stanowiące ważny fragment architektonicznego dziedzictwa Turku. Wzniesione w latach 1825–1840, te obiekty wciąż przyciągają uwagę swoją wyjątkową konstrukcją oraz historycznym znaczeniem dla lokalnej społeczności.

Strona południowa, od zachodu

Analogicznie, południowa część również obfituje w budynki o interesującej historii, które zachowały oryginalny wygląd. Warto zwrócić uwagę na detale architektoniczne, które odzwierciedlają ducha minionych lat.

Ulica Kaliska

Strona północna, od zachodu

Na północnej stronie ulicy Kaliskiej znajduje się konkretna nieruchomość, oznaczona numerem 48, zarejestrowana pod numerem rej.: 1124 z dnia 18.05.1970. Niestety, nie udało się uzyskać dokumentacji fotograficznej tego obiektu, co stanowi pewną stratę dla dokumentacji historycznej.

Strona południowa, od zachodu

W tej części ulicy możemy znaleźć różnorodne budynki, w tym:

  • numer 61, zarejestrowany pod numerem rej.: 1628 z dnia 19.09.1974, brak zdjęcia,
  • numer 45, zarejestrowany pod numerem rej.: 1122 z dnia 18.05.1974, brak zdjęcia,
  • numer 39, zarejestrowany pod numerem rej.: 1625 z dnia 18.09.1974, brak zdjęcia.

Te obiekty wciąż czekają na właściwą dokumentację, co podkreśla potrzebę dalszych badań nad bogatym dziedzictwem architektonicznym Turku.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 28.01.2012 r.]

Oceń: Domy tkaczy w Turku

Średnia ocena:4.73 Liczba ocen:13